In de laatste vergadering van de Provinciale Staten stonden we uitgebreid stil bij het steeds weer terugkerende fenomeen dat referendum heet. Bert Komdeur doet verslag.
De verkiezingen zijn begonnen
Je kunt wel zeggen dat de verkiezingen voor diverse partijen volop waren begonnen. In dit geval waren het de fractie van FdV, SP, PvdD gesteund door PVV die voorstelden om in Gelderland per direct het raadgevend referendum mogelijk te maken. Hierbij kunnen Gelderse inwoners bij het merendeel van de besluiten die wij als Provinciale Staten bij genoeg handtekeningen verzoeken om een raadgevend referendum. Dat gebeurt dan achteraf. Zodra het verzoek is ingediend heeft het gelijk een schorsende werking op het democratisch genomen besluit van Provinciale Staten.
Ieder zijn eigen rol
Wat mij opviel in het debat is het venijn van de initiatiefnemers naar ons als leden van Provinciale Staten. Wij zijn geen goede volksvertegenwoordigers. Nee, er moet naast het zorgvuldig ingericht huis van Thorbecke een laag van directe democratie naast worden gebouwd. Het liefst nog zo dat inwoners kunnen corrigeren. Initiatiefnemers stellen dat leden van Provinciale Staten en inwoners gelijkwaardig zijn en er dus nieuwe “tegeninstrumenten” moeten zijn voor inwoners.
Dat is niet zoals het CDA dat ziet. We hebben aangegeven dat wij als mensen uiteraard gelijkwaardig zijn, maar dat wij verschillende rollen hebben te vervullen. Binnen Provinciale Staten moeten wij voortdurend complexe dossiers met elkaar bespreken en daarbij de belangen afwegen. Die complexe dossiers laten zich niet zo maar wegzetten in een simpel “ja” of “nee”. Denk eens aan het Brexit-referendum (waarvan nu al velen spijt hebben) of aan het referendum over het associatieverdrag met de Oekraïne een paar jaar geleden. Met de kennis van nu ben ik alleen maar blijer dat het toenmalige kabinet wel doorging. De overheid is geen stempelkussen voor meningen maar moeten belangen tegen elkaar afwegen en daarna besluiten te nemen. Dat is onze specifieke rol en die komt bij een “ja” of een “nee” ernstig in het gedrang.
Investeren in betere samenwerking en participatie aan de voorkant van te nemen besluiten
Het CDA wil juist binnen de representatieve democratie juist nog veel meer investeren aan het betrekken en echt ruimte geven aan de mening van de inwoners. Ons participatiebeleid kan nog veel beter en worden ingericht op het samen vormgeven (cocreatie). Ook kunnen we daarbij burgerberaden en burgerpanels inschakelen . Op het thema Klimaat heeft de provincie dat met succes gedaan. Het CDA heeft hier onder aanvoering van Bertine van Hooff dit echt op de agenda gezet. Daarmee bereiken we veel meer consensus en draagvlak aan de voorkant. Dat vraagt wel om Gelderse bestuurders en leden van Provinciale Staten die duidelijk zijn van wat wel kan maar tegelijk waar mogelijk ook los laten en ruimte geven. En uiteindelijk maken Provinciale Staten de eindafweging. Daarmee nemen wij de inwoners maar ook onze eigen rol serieus en hollen wij die niet uit door vormen van directe democratie aan de achterkant nadat besluiten zijn genomen. Dat leidt vooral tot teleurstellingen
Bert Komdeur, CDA-Statenlid Gelderland