Het zijn in de financiële wereld ongekende tijden. Waar we in de jaren tachtig van de vorige eeuw nog te maken hadden met rentestanden voor hypotheken van ca 13%, daar duiken ze nu dicht naar 1,5%. De rente in het algemeen ontwikkelt zich naar een negatieve rente. Het stop niet bij nul. Dit levert het volgende beeld op: Aan de ene kant kan minister Hoekstra gratis geld lenen en duurzaam investeren, aan de andere kant kan de provincie Gelderland zijn grote (NUON) reserve (ca 3 miljard) steeds minder laten renderen als gevolg van de alsmaar dalende rente.
Schatkistbankieren
Hoe zit dat precies? Overheden zijn sinds een aantal jaar wettelijk verplicht om hun reserves te stallen in de schatkist van de rijksoverheid, het zogenaamde schatkistbankieren. Dat levert een erg lage rente op en die beweegt zich naar 0%. Waar eindigt dit? Gaan we als Gelderland straks negatieve rente betalen voor het stallen van ons geld bij de Rijksoverheid? Op dit moment heeft Gelderland nog best een behoorlijk rendement, maar dat komt ook doordat een groot deel van onze reserve nog is belegd in langjarige (Spaanse) staatsobligaties met een laag risicoprofiel en een relatief behoorlijk rendement. Maar hier is sprake van overgangsrecht en vanaf 2023/24 mag dat wettelijk niet meer.
Teruglopende rendementen
Daarmee lopen de jaarlijkse rendementen verder terug. Het gaat om grote bedragen: van 90 miljoen richting 50 miljoen is de verwachting de komende jaren en misschien nog lager. Juist die rendementen vormen de peiler van het Gelderse beleid van extra investeringen in klimaat, mobiliteit, leefbaarheid, cultuurhistorie etc.
CDA: ruimte voor maatwerk
Zoals gezegd: het zijn ongekende tijden. Tijd om ons te beraden over onze financiële koers. Bij de behandeling van de provinciale Najaarsnota heeft het CDA dit onderwerp geagendeerd en het college opgeroepen om samen met de Staten een strategie uit te zetten en aandacht te vragen in Den Haag voor het gedwongen schatkistbankieren. Geef provincies en gemeenten en waterschappen meer de ruimte om rendement te realiseren. Waarom moet een provincie als Gelderland met zo’n robuuste financiële positie zijn rendementsvolle staatsobligaties opgeven? Is er juist in deze ongekende financiële tijden niet meer ruimte voor maatwerk? Deze vragen zijn goed gehoord en worden opgepakt. Uiteraard richten we ons niet alleen op Den Haag, maar moeten ook bij ons zelf als provincie te rade gaan en nagaan wat de beste route is om onze reserve zo goed en zo lang mogelijk in te kunnen zetten voor de Gelderse samenleving.
Wordt vervolgd!
Bert Komdeur, Statenlid