In de komende jaren heeft de provincie niet meer zoveel geld als voorheen. De rendementen op ons stamkapitaal drogen op, de tijd van ‘zwemmen in het geld’ is echt voorbij. Juist die rendementen zijn van 150 miljoen per jaar nu door forse rentedaling teruggelopen naar enkele tientallen miljoenen. Dit betekent dat de provincie over de hele linie van haar activiteiten nieuwe keuzes moet maken en waar nodig ook moet ombuigen. Dat kan gevolgen gaan hebben voor bepaalde subsidies aan onze maatschappelijke partners in Gelderland. Onze financieel woordvoerder Bert Komdeur wil dat de provincie niet alleen daarnaar gaat kijken, maar ook naar keuzes in de eigen bedrijfsvoering: kan dat niet goedkoper, efficiënter? We vroegen Bert naar de achtergronden van dit verhaal, naar aanleiding van de behandeling van de startnotitie ‘herijking provinciale rol en begroting’.
Bert, de financiële situatie van de provincie is drastisch anders geworden. Hoe komt dat?
Bij de provincie heb je structurele uitgaven en incidentele uitgaven. Structurele inkomsten komen bijvoorbeeld uit de opcenten op de Motorrijtuigenbelasting. Met dat soort structurele inkomsten moet je structurele uitgaven dekken. Zij zijn redelijk constant. Onze incidentele inkomsten zijn veel wisselender. Zij komen onder andere uit het rendement op ons stamkapitaal, ooit verkregen door de verkoop van NUON-aandelen. Dat rendement loopt enorm terug dus de incidentele inkomsten dalen.
Bert Komdeur: Er worden nu structurele activiteiten, zoals activiteiten met betrekking tot erfgoed of leefbaarheid gedekt met incidenteel geld. Juist die activiteiten, die met dat incidentele geld worden bekostigd, komen onder druk te staan. En dat is niet goed.
We hebben daar als CDA al meerdere malen aandacht voor gevraagd.[1][2][3]
Wat voor programma’s hebben we het dan over?
Het gaat om een herijking van al onze provinciale activiteiten en beleidsprogramma’s. Dus van cultuur, bestuur tot economie en duurzaamheid etc. Geen enkele uitgezonderd. Wat zijn onze wettelijke taken, wat zijn de extra zaken die vanuit de provincie afgelopen jaren zijn opgezet? Een fundamentele discussie, die we komend jaar met elkaar gaan voeren. Dat doen wij om structurele tekorten vanaf de nieuwe bestuursperiode goed op te kunnen vangen. Daarom nu acteren. GS stelt nu daarom voor op korte termijn een extern onderzoek te doen. Kernvraag daarvan: wat is er aan structurele activiteiten met incidenteel geld gedekt?
En als dat inzicht er is, wat dan?
Dan zal GS voorstellen doen voor heroverwegingen van onze opgaven als provincie. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden. Het gaat in ieder geval om zeker 50 miljoen per jaar, dus een behoorlijk bedrag.
Wat is nu de inzet van het CDA?
Wij vinden het goed dat GS zo’n extern onderzoek opstart, ook al had het minstens een jaar geleden moeten gebeuren. CDA vroeg daar toen ook al naar. Daarnaast heb ik aandacht gevraagd voor de keuze in welke uitgaven je gaat snijden.
Bert Komdeur: In de notitie wordt vermeld dat dit vrijwel zeker gevolgen gaat hebben voor subsidies richting maatschappelijke partners. Maar kijkt de provincie -zoals eerder gezegd – ook naar haar eigen bedrijfsvoering, het programma Mens en Middelen? Dat blijkt nu nog niet duidelijk uit de notitie van GS.
CDA wil dat ook die bedrijfsvoering onderdeel wordt van het externe onderzoek en bij de uitrol komende jaren. Zodat we straks een integrale afweging kunnen maken over wat we als provincie wel en niet willen doen. Met als uitgangspunt: incidentele activiteiten worden gedekt uit incidenteel geld, structurele activiteiten met structureel geld. Bij de heroverweging zullen wij onze keuzes altijd toetsen aan onze christendemocratische uitgangspunten met daarbij extra oog voor de zorg voor elkaar, en rentmeesterschap. We houden u op de hoogte.
[1] https://samenvoorgelderland.nl/nieuws/onderzoek-structurele-en-incidentele-middelen/#_ftnref2
[2] https://samenvoorgelderland.nl/nieuws/de-januskop-van-de-perspectiefnota/
[3] https://samenvoorgelderland.nl/nieuws/najaarsnota-provinciale-steun-voor-dorpshuizen/