Nieuws

De afgelopen jaren was er geregeld sprake van droogte in onze provincie. Aanleiding voor de Rekenkamer Oost-Nederland een rapport te schrijven over verdroging en het onttrekken van grondwater. Engelina van Steenbrugge voerde hierover het woord.

CDA is tevreden met het rapport van de Rekenkamer en de bijbehorende aanbevelingen, deze aanbevelingen worden dan ook overgenomen door GS. We hebben twee weken geleden in de oordeelsvorming ook al extra aandacht gevraagd voor een APK voor bestaande vergunningen, een soort periodieke keuring van de vergunning dus. Dit is een noodzaak want veel vergunningen zijn al oud, zelfs al meer dan 20 jaar en in al die jaren is er veel veranderd. De gedeputeerde heeft toegezegd de APK bij grote wateronttrekkers met een vergunning, beter te gaan gebruiken en te zorgen dat om de 5 jaar de vergunningen worden gecontroleerd.

Voor het CDA zit er nog wel een zorg omtrent het feit dat deze bedrijven, die grootverbruikers, veel water onttrekken waardoor er nu al gebieden ‘op slot’ zitten waar men in de toekomst naar water wil gaan zoeken, de zogenaamde waterwingebieden.

Er bestaat al een waterbesparingsplan, dit dient wel actief te worden betrokken bij de vergunningverlening en controle bij de APK. CDA kan zich voorstellen dat er speciaal aandacht is in het waterbesparingsplan door een paragraaf toe te voegen dat de wateronttrekker zich inzet om water te besparen, wellicht door afspraken te maken over de omvang van bezuinigen.

Grote wateronttrekkers gebruiken heel veel water. Met het waterbesparingsplan behorende bij de (bestaande en nieuwe) vergunning inclusief de 5-jaarlijkse APK kan gestuurd worden op waterbesparing. Immers, burgers moeten zich ook inzetten om op allerlei manieren water te besparen.

CDA heeft daarom gevraagd dit plan nog aan te scherpen: Gedeputeerde Staten gaat hierop nogmaals kijken wat de mogelijkheden zijn van aanscherping om de industriële grootverbruiker te activeren om water te gaan besparen.

Door andere partijen werd nog een motie ingediend. Deze behelst het gelijk trekken van de registratie van grondwateronttrekkingen over de drie Gelderse waterschappen. Het CDA begrijpt het voorstel om bij de Gelderse en Overijsselse waterschappen en de provincies de registratie van grondwateronttrekkingen op hoge zandgronden gelijk te trekken. Dit staat nu op 12.000 m3 bij diverse waterschappen en bij Rijn en IJssel op 50.000. We zijn het eens dat het goed is de grens gelijk te gaan maken bij diverse waterschappen.

Woensdag werd in de oordeelsvorming gesproken over hoe 2 miljoen euro het beste ingezet kan worden op het gebied van woningbouw. De keuze is of dit via de WBI, de woningbouwimpuls, wordt ingezet om 2.000 woningen versneld mee te bouwen of dat het geld ingezet gaat worden om 125 starters een starterslening te gaan geven. Het CDA vindt dat er voor beide opties wat te zeggen valt. Deze keuze is nu bij GS neergelegd. Mogelijk wordt het bedrag ook over beide opties verdeeld. Dit zal in februari nog terug komen in Provinciale Staten.

Woordvoerder wonen Engelina van Steenbrugge heeft ook gevraagd naar de hoeveelheid flexwoningen, met name voor arbeidsmigranten, in het Rivierengebied. Het is mooi dat deze mensen bij de werkgever op het terrein huisvesting vinden, maar er komen soms wel erg veel woningen op 1 locatie bij elkaar. CDA pleit voor iets meer spreiding.

Engelina stelde tevens voor om de VAB’s (Vrijkomende Agrarische Bebouwing) als pilot uit te gaan voeren voor woningbouw. Dus dat betekent dat boerderijen en agrarische bedrijven die leeg komen te staan omgevormd kunnen worden tot diverse soorten woningen en woonvormen. De gedeputeerde gaat kijken wat de mogelijkheden zijn op dit gebied.

Naast het versnellen heeft Engelina heeft gevraagd of de procedure om te bouwen ook versneld kan worden. Daarop werd geantwoord dat er een wet op regie volkshuisvesting komt waarin procedures en inspraak worden veranderd om te versnellen/verkorten en dan komt er ook geld vanuit het Rijk bij.

Wij kijken terug op een zeer goed bezochte ledenvergadering in Nijmegen waar door de leden van het CDA Gelderland de kandidatenlijsten en het verkiezingsprogramma’s voor de Provinciale Statenverkiezingen en Waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023 zijn vastgesteld. 

Gedeputeerde Peter Drenth voert de lijst aan voor de Provinciale Statenverkiezingen. Op twee en vier staan huidige statenleden Daisy Vliegenthart-Goedhart uit Ermelo en Arjan Tolkamp uit Aalten. Nieuwkomers Diede Balduk uit Didam en Nick Bakker uit Ooij staan op drie en vijf. 

De volledige lijst:                        

1. Peter Drenth, Doetinchem                        
2. Daisy Vliegenthart – Goedhart, Ermelo              
3. Diede Balduk, Didam
4. Arjan Tolkamp, Aalten
5. Nick Bakker, Ooij
6. Bert Komdeur, Ede
7. Liza Kozlowska-School, Hedel
8. Ilse Bruls, Nijmegen
9. Gerhard Bos, Apeldoorn
10. Rosalie Korthaus, Zevenaar
11. Hans van Ark, Heerde
12. Thomas Steenkamp, Beneden Leeuwen
13. Desirée Brouwer-de Geus, Brummen
14. Laurens Zwaan, Asperen
15. Mark Purperhart, Zutphen
16. Mark Obbink, Ede
17. Bengt Stegeman, Bronckhorst
18. tot 50. De namen op deze plaatsen worden later bekend gemaakt.

Voor Waterschap Vallei en Veluwe voert Marja van de Tas de lijst aan. Voor Waterschap Rivierenland is dat Esther Groenenberg en voor Waterschap Rijn & IJssel voert Danielle Robbertsen-Boon de lijst aan voor het Waterschap.

Bovenaan de kandidatenlijst voor het waterschap Vallei en Veluwe staan bekende en nieuwe gezichten. Na lijsttrekker en beoogd heemraad Marja van der Tas uit Heerde volgen Wimjan van der Heijden uit Epe op plek 3 en Mark Obbink op plek 5. Arno Spekschoor (Twello) staat op de 7e plaats.

Op de kandidatenlijst van de waterschap Rivierenland staan er nog drie Gelderse kandidaten op de lijst. Na lijsttrekker en beoogd heemraad Esther Groenenberg (Ressen) staan uit Gelderland op nummer 5 Maaike van Deelen (Elst) en Arjen Sijpkens (Tiel) en Henk Schellekens (Dreumel) op 7 en 9.

De lijst van waterschap Rijn & IJssel heeft na de lijsttrekker Danielle Robbertsen-Boon de volgende mensen:

2. Theo Donderwinkel (Lichtenvoorde)
3. Belinda Elferink (Zevenaar)
4. Jeroen Tomassen (Zevenaar)
5. Marieke Frank (Groenlo)
6. Andre Baars (Arnhem)
7. Henk Onstenk (Steenderen)
8. Aschwin Bosman (’s Heerenberg)
9. Chris Derksen (Doetinchem)

De verkiezingsprogramma’s zijn vanaf 1 december 2022 te lezen op de website www.cdagelderland.nl

Het bestuur zoekt een nieuwe secretaris. Ook komen er in 2023 diverse bestuursfuncties vrij bij het provinciaal CDA-bestuur. Of heeft u meer interesse in een (interim)bestuursfunctie bij een lokale afdeling? Ook dan horen wij graag van u.

U kunt contact opnemen met Myrthe Kuiper via myrthe@cdagelderland.nl of 06-11832316

CDA diende met andere partijen een debatverzoek en motie in over de opkoop van Gelderse agrarische bedrijven voor verbreding van de A27.

Fractievoorzitter Daisy Vliegenthart: “In Gelderland werken we samen aan de reductie van de emissie van stikstof. Dat het Rijk dan boerderijen opkoopt voor projecten waar we in Gelderland helemaal niks aan hebben voelt ongemakkelijk, dat schuurt.”

Hieronder een weergave van de bijdrage van Daisy bij het debat.

Voorzitter, de heer Vreugdenhil (CU) heeft al secuur uit de doeken gedaan waarom dit debatverzoek er ligt en waarom deze motie er ligt. Dat ga ik niet meer herhalen. Deze hele situatie geeft ons een ongemakkelijk en misschien zelfs een onrechtvaardig gevoel.

In Gelderland werken we samen aan de reductie van de emissie van stikstof. Maar het lijkt als of 1 partij niet mee wil doen? EN dat is het Rijk. Zij hebben de mogelijkheid om boerderijen in Gelderland op te kopen voor wegenprojecten waar we in dit geval helemaal niks aan hebben in Gelderland. En dat voelt ongemakkelijk, dat schuurt.

Als je als het Rijk deze bevoegdheid heb, doe het dan in ieder geval netjes. Als collega’s, overheden onder elkaar. In plaats van als concurrenten. Het beeld dat we dadelijk belanden in een gevecht om stikstofruimte, over de hoofden van inwoners en ondernemers, dat pas overheden niet. Daarom zijn we heel blij met dit debatverzoek en dienen we die motie ook van harte mede in. Juist zodat we dit signaal zeer helder kunnen afgeven. Ga fatsoenlijk met ons om: al die partijen die in Gelderland samenwerken aan de reductie van stikstof.

Ik heb twee vragen aan de gedeputeerde:

• Welke andere projecten van het Rijk zouden met Gelderse stikstof mede mogelijk kunnen gemaakt? Klopt het bijvoorbeeld dat dit ook voor Lelystad Airport gebeurt? Over hoeveel potentiële projecten hebben we het? Zijn dat er enkelen, of tientallen? En over hoeveel boerderijen hebben we het dan?
• En dan nog een laatste vraag. Want dit begrijp ik echt niet. Heb ik het nu goed begrepen dat I&W wel vergunningen/stikstofruimte kan kopen voor nieuwe projecten zoals wegenprojecten maar dat het ministerie van LNV niet op dezelfde manier stikstof kan opkopen om PAS-melders te legaliseren? Waarom kan het ene dan wel en het andere niet?

Vorige week spraken we over de begroting 2023, nu ging het over de Keuzes voor een duurzame toekomst – herijking provinciale rol en begroting. Hieronder een weergave van de bijdrage van onze woordvoerder financiën Bert Komdeur. 

De keuzes voor een duurzame toekomst – de herijking van onze provinciale rol en begroting. Dat klinkt nogal verhullend en aan mijn buurman thuis is het moeilijk uit te leggen. Niet de minsten denken trouwens dat het gaat om de verduurzaming van Gelderland. Maar we hebben het hier wel over het terugbrengen van de Gelderse structurele middelen vanaf 2024 van 850 miljoen naar 528 miljoen.

Een vette bezuiniging, zo zegt menigeen. Toch wil het CDA  die kwalificatie niet zomaar voor zijn rekening nemen. Ja, het gaat zeker een aantal organisaties direct en blijvend  raken. maar er zijn ook organisaties die juist meer zekerheid krijgen.  En of het echt een vette bezuiniging  wordt , dat valt in de tijd nog te bezien. Dat kunnen we nu nog moeilijk beoordelen. Dat komt doordat er naast de structurele middelen ook nog een aanzienlijke hoeveelheid aan incidentele middelen is te verdelen de komende jaren.

Die aanvullende incidentele middelen komen
– via het Rijk voor o.a. Klimaat en Natuur,
– via onze nog goed gevulde ambitiereserves
– en vanuit het resterende jaarlijkse rendement op het Gelderse vermogen . Bij elkaar op dit moment Tussen de 300-400Miljoen.

Het college wijst daar ook op en stelt dat de totale Gelderse begroting de eerstkomende jaren nog zeker rond de 900 miljoen op jaarbasis zal blijven. Dat is aanzienlijk meer dan de 528 miljoen structurele ruimte waar we het vandaag over hebben. Dat maakt dit herijkingsproces best wel ingewikkeld.

Het is de CDA-fractie geweest, die vanaf 2019 als eerste en bij voortduring heeft gewezen op het snel teruglopend rendement op ons Stamkapitaal. Door de zeer lage rente en door het feit dat onze goed renderende obligaties moesten worden afgebouwd.

We konden er de afgelopen 15 jaar als Gelderland heel veel extra’s doen van het NUON-rendement. Zo werden diverse subsidies als bijna vanzelfsprekend jaar in jaar uit verstrekt met behulp van dat incidentele rendement Dat kon heel lang zo gaan, omdat het rendement als een gegeven werd gezien en hoog werd begroot.

Dat is nu wel anders geworden. Anno 2023 is ons jaarlijkse rendement  van ca 200 naar 75-50 gezakt. En dan gaat het natuurlijk mis als je veel min of meer structurele subsidies betaalt uit sterk teruglopende rendement van ons NUON-stamkapitaal.  Dat doe je thuis ook niet. Bepaalde maandelijkse activiteiten langjarig betalen uit een reservepot die steeds sneller kleiner wordt.

Daarom; heel goed dat het college in hoog tempo het proces van financiële hygiëne heeft ingezet.

1. Dat wil zeggen: Structurele zaken door structurele middelen te dekken en incidentele zaken met incidentele middelen. Die balans wordt met de herijking van de begroting hersteld.
2. Wij waarderen het gevolgde proces tot nu toe; het stapsgewijs meenemen van PS en de partners van Gelderland:
3. Wij begrijpen dat de begroting van Gelderland vanaf 2024 moet worden omgevormd tot een duidelijk basispakket vanuit de structurele middelen en een aanvullend pakket vanuit de incidentele middelen.
4. Dat basispakket, is gebaseerd op ons ruimtelijke kerntakenprofiel aangevuld met aspecten van brede welvaart. Dat stellen we vandaag vast. Over dat tweede pakket, dat aanvullende pakket op basis van de incidentele middelen, wordt volgend jaar door de nieuwe Staten beslist
5. Daar zit voor het CDA de zorg en die hebben we bij de oordeelsvorming ook duidelijk naar voren gebracht. Regeren we niet teveel over onze eigen regeerperiode heen als we nu de structurele middelen vastzetten? Hebben we de gevolgen voor onze activiteiten en onze partners in de provincie goed genoeg in beeld?
6. We begrijpen dat we niet nu ook de incidentele ruimte voor de komende jaren kunnen vaststellen. Dat is aan de nieuwe Staten. Maar hoe kunnen we dan nu al een totaalafweging maken, als we het totaalplaatje nog niet kennen?
7. Wat er in het structurele basispakket komt is redelijk duidelijk , maar wat komt er in het incidentele aanvullende pakket? En welke zaken gaan er dan per saldo echt definitief niet meer door?
8. Wij hechten aan die totaalafweging en ik zal dit toelichten aan de hand van een voorbeeld:

Neem het onderwerp verkeersveiligheid. Voor verkeersveiligheid is vanuit de structurele ruimte vanaf 2024 5 miljoen beschikbaar. Dat gaan we vandaag beslissen. Tegelijkertijd kan er bij PS een wens zijn om voor een aantal jaren een extra impuls van 5 miljoen te geven aan verkeersveiligheid vanuit de incidentele middelen. Maar over de incidentele middelen  wordt pas volgend jaar beslist. Zie hier het dilemma. Je zou voor dit onderwerp in één keer een totaalpakket willen afspreken: 5 miljoen uit de structurele ruimte en 5 miljoen uit de incidentele ruimte.

Maar dat kan nu niet. De huidige Staten beslissen namelijk nu alleen over structurele ruimte vanaf 2024 en de nieuwe Staten beslissen volgend jaar over de verdeling van de incidentele ruimte van 2024 Die twee zaken moeten met elkaar in verbinding worden gebracht. Daar zit onze zorg.

Naar aanleiding van de oordeelsvorming heeft uw college op 1 november ons een aanvullende Statenbrief met bijbehorend besluit doen toekomen.

In die brief  stelt uw college  voor om het besluitvormingsproces over omvang en verdeling van de structurele middelen in twee stappen te doen.
* Stap 1
Vandaag besluiten we dan over de structurele middelen vanaf 2024, waarna gesprekken plaatsvinden met de partners en richting PS zal worden gerapporteerd. Ook kunnen er nog nieuwe inzichten ontstaan.
* Stap 2
Om dit allemaal goed hun werk te kunnen laten doen wordt het besluit dat we vandaag nemen volgend jaar door de nieuwe Staten  in en bij de de Perspectiefnota in juli definitief bekrachtigd.

Dan zal er tegelijk door die nieuwe Staten ook besloten worden over de verdeling van de incidentele middelen.

Zo worden nu de processen voor het bepalen van de structurele en incidentele ruimte veel beter en in samenhang op elkaar afgestemd. Zo kunnen de nieuwe Staten het dus beter overzien  en afwegen.

U begrijpt dat de CDA-fractie content is met de aanvullende Statenbrief van GS en het voorstel om te komen tot besluitvorming in 2 stappen, als het gaat om de structurele inzet. Wij danken het college voor dit nadere inzicht.

Edoch, wat zo goed staat verwoord in de Statenbrief, dat is niet opgenomen in het bijbehorende ontwerp-besluit dat aan PS is voorgelegd. En het is het uiteindelijk het besluit dat telt.

Daarom heeft het CDA samen met de fracties van VVD, Groen Links, PvdA, ChristenUnie en SGP een amendement opgesteld met als doel om de door uw college beschreven stap 2 van de besluitvorming alsnog op te nemen in het besluit.

Zo kan het voorgestelde besluitvormingstraject inclusief het vervolgproces richting partners compleet worden gemaakt en kunnen gevolgen goed gewogen worden en in tijd worden geborgd.

Al met al een ingewikkeld verhaal. Wat we nu vooral doen is een gezonde basis leggen voor de Gelderse begroting. Dat we een weldoordachte structurele inzet hebben op basis van een visie op Gelderland. En dat we voortaan alleen incidentele activiteiten doen op basis van incidentele middelen. Dat is vooral de kern van de verduurzaming van onze begroting. Dat is waar het CDA bij voortduring voor heeft gepleit.

Bert Komdeur: We zijn dan wel misschien wel de rijkste provincie van NL, Nog liever zijn we de financieel meest gezonde provincie zijn. Veel geld hebben is één, maar het goed op orde hebben en houden is minstens zo belangrijk.

Woensdag stond realisatie van het windpark IJsselwind bij Zutphen ter bespreking. Arjan Tolkamp verving Bertine van Hooff.

Voor het CDA blijven drie waarden essentieel:

• betrokkenheid van omwonenden,
• landschappelijke inpassing en biodiversiteit
• financiële participatie. 20% van de winst zal 20 jaar lang in een gebiedsfonds voor bewoners worden gestort. Het gaat om een bedrag van tussen de 56000 en 65000 per jaar afhankelijk van de businesscase.

Daarnaast heeft het CDA ook steeds benadrukt dat de zorgvuldigheid van het proces en de uitlegbaarheid naar onze burgers belangrijk zijn.

De opgave van de energietransitie is groot en het is te makkelijk om daar je handen van af te trekken zo benadrukte Arjan. Er is geen verplichting om te wachten totdat de landelijke  normen komen, om de voortgang er in te houden; lokaal aan de slag en de lopende projecten kunnen door. De normen zijn niet afgekeurd maar de onderbouwing was onvoldoende.

Voor het CDA blijft het punt staan dat een aantal omwonenden heeft aangegeven tegen dit plan te zijn. Wij kunnen ons daarom ook vinden in de Motie die we samen met diverse andere partijen indienden om in ieder geval het Advies van de wereldgezondheidsorganisatie WHO ter harte te nemen  en niet hoger te gaan dan 45 db Lden in plaats van 47 db Lden.

Het feit dat wij ook “buikpijn” hebben van dit besluit, geeft aan dat ook wij als volksvertegenwoordigers mensen zijn, en dat niet alle besluiten die wij hier nemen makkelijk zijn. Aan de andere kant, de omwonenden hebben hier niet zoveel aan. Het is na 7 jaar wellicht ook goed dat er duidelijkheid gaat komen.

Gedeputeerde Staten gaf aan tijdens de laatste oordeelsvorming dat het goed is de planschade vast van te voren te regelen. Planschade ontstaat als een huis of een stuk grond minder waard wordt door een bestemmingsplan. Verzoeken tot planschade dienen te worden ingediend bij de provincie en de  provincie verhaalt de planschade op de initiatiefnemers. CDA benadrukt dat het belangrijk is dat de omwonenden hierin goed worden begeleid. In hoeverre worden straks de omwonenden geholpen door de provincie om de planschade goed in te dienen? Arjan Tolkamp vroeg de gedeputeerde dan ook een toezegging te doen hier voor zorg te zullen dragen.

CDA zal vandaag instemmen met het voorliggende inpassingsplan.